Eindspel broedsucces grutto in de polders in volle gang
Het is eind mei. De zon is op en het beloofd na al die regen een droge dag te worden. Ook de wind is matig. Niets staat een succesvolle tweede broedvogeltelling van de weidevogels in één van de polders in de Krimpenerwaard in de weg.
Om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van de aantallen weidevogels in de Krimpenerwaard voeren we jaarlijks twee keer een uitgebreide monitoring uit, de zogenoemde BTS tellingen.
De eerste tellingen in april gaan over de aanwezigheid van broedparen. De tweede keer, eind mei, is gericht op de aanwezigheid van kuikens. We hopen daarmee een goed beeld te krijgen over het broedsucces van de weidevogels in onze mooie polders.
Weidehof krijgt bij deze tellingen hulp van ecoloog Rudi Terlouw en een aantal vaste vrijwilligers.
Terug naar het veld….Ondanks de goede weersomstandigheden is het best lastig. Het gewas staat op veel plekken hoger dan in april en ook het gedrag van de grutto’s – BTS tellingen gaan over onze nationale vogel – is soms lastig te duiden.
Verheugd zijn we over het aantal kieviten, tureluurs en scholeksters, maar we treffen weinig alarmerende grutto’s. Zelfs wanneer we een stuk het weiland in lopen is er minder activiteit dan we hoopten.
Toch blijkt het in de diverse polders in de Krimpenerwaard zeker niet slecht te gaan. We draaien, om het in beurstermen te verwoorden, zwarte cijfers. Een winstwaarschuwing is echter op z’n plaats – want voordat de jonge grutto’s vliegvlug zijn kan er nog van alles misgaan. Het gaat om het eindspel: wel maaien, niet maaien, een groot stuk laten staan of lukt het toch om te weiden. En dan hebben we het nog niet over de andere belangrijke factor die invloed heeft op het succes: de predatie. Ondanks alle inspanningen ter voorkoming ervan, speelt het zeker in het de kuikenfase een grote rol.
We zitten midden in de finale waarvan de uitkomst nog niet duidelijk is. Wij zullen er samen met de agrariërs alles aan doen om in juni de kuikens voldoende ruimte te geven, zodat de vliegvlugge jongen met hun ouders mee kunnen vliegen terug naar Afrika.
Raadsleden Krimpenerwaard onder de indruk van weidevogelbeheer melkveehouder Mulder in Vlist.
,,Je kan dit moois niet beschrijven, je moet het met eigen ogen zien’’, aldus een raadslid van de gemeente Krimpenerwaard tijdens de veldexcursie door het weidevogelland van melkveehouder Arjan Mulder in Vlist. De familie Mulder doet al jaren aan weidevogelbeheer en heeft een record aan nesten gevonden: 100 om precies te zijn! Reden voor een velduitje met de raadsleden.
Verrekijkers mee en laarzen aan; de groep gaat goed voorbereid het veld in, onder begeleiding van medewerkers en bestuurders van Weidehof Krimpenerwaard.
Maar niet voordat Arjan zijn presentatie houdt en vertelt over de dilemma’s waar hij tegenaan loopt in het beschermen van de weidevogels. Op bijna al zijn percelen ligt agrarisch natuurbeheer (ANLb), allemaal voor de vogels, maar hij verdient zijn geld met melk. Natuur en boeren kan absoluut samen gaan, maar financieel begint het te knellen in de bedrijfsvoering. Hij windt er geen doekjes om. De vergoeding van ANlb is lang niet afdoende. En dan heeft hij het nog niet over de tijd die hij kwijt is aan de vogels. ,,Ik ben er wel een beetje klaar mee. Nog een paar weken en dan vliegen de jonge vogels uit’’, zegt hij gekscherend. De ondertoon is duidelijk. Zijn inspanningen kunnen economisch niet uit.
,,Als Arjan niet meer geld krijgt voor het weidevogelbeheer dan kan hij straks het bedrijf niet overnemen van zijn ouders. Het hangt op financiën’’, zegt Piet Blanken, voormalig melkveehouder en bestuurder van Weidehof Krimpenerwaard.
Natuur en agrarisch gebied kunnen elkaar versterken, meent ook Cees Verhagen, melkveehouder en afdelingsvoorzitter LTO Noord Krimpenerwaard. De provincie heeft hierin ook een rol. Verhagen: ,,Zuid-Holland zet in op natuur. We moeten naar een win-win situatie, maar doordacht en niet te snel. Er is veel onwetendheid bij bestuurders. En elkaar meer opzoeken.’’ De aanwezige raadsleden luisteren aandachtig en ondanks het verschil in politieke kleur besluiten ze gezamenlijk op te trekken en daar waar ze kunnen hun invloed ten gelde te maken.
Terug naar het veld, wordt de groep opgeschrikt door tientallen grutto’s, scholeksters en tureluurs die alarmerend in de lucht vliegen. Het weidevogelbeheer is dankzij het enthousiasme en de bevlogenheid van de familie Mulder een groot succes. Dat blijkt en het houdt niet op. Het honderdste nest dat is gevonden levert een taart op van Weidehof.
Arjan: ,,Het is net een camping. Als je goed zorgt voor de recreanten komen ze terug en nemen meer mensen mee.’’
Het weidevogellandschap is een lust voor het oog. Het avondzonnetje werkt ook mee. Aangestoken door het enthousiasme van de melkveehouder worden er ook nog even kruiden gezocht en geteld. Kruidenrijk land dat verschillende insecten aantrekt, goed voedsel voor de vogels. Aan alles is gedacht.
De opkomst van de excursie was niet groot, vanwege volle agenda’s, maar er komt een vervolg, zoveel is zeker.
Bekijk ook de film die vorig jaar gemaakt is op het bedrijf van de familie Mulder
Melkveehouder Burchart de Jong tevreden over tv-optreden
,,Ik was best een beetje zenuwachtig’’, blikt melkveehouder Burchart de Jong uit Vlist terug op zijn tv-optreden in de uitzending van Pointer. De jonge melkveehouder (25) was bang dat ze selectief zouden knippen in het interview en hij mocht het item vooraf niet bekijken. Maar gelukkig viel het allemaal reuze mee en is hij erg tevreden over het resultaat.
Het onderwerp van Pointer ging over Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer en waarom boeren in de knel zitten. Op het melkveebedrijf van de jonge boer (25) gaat boeren en natuur hand in hand. En dat blijkt – want op het land wemelt het van de weidevogels, dankzij ingrijpende natuurmaatregelen die Burchart neemt op zijn land. ,,We zijn er dag en nacht mee bezig om de natuur te onderhouden, maar het enige dat iets oplevert is de melk die je verkoopt’’, zei hij tegen de verslaggever van Pointer.
Hij had op de avond van de uitzending iets anders te doen, maar terug thuis stond zijn WhatsApp vol met positieve berichten. ,,Niet normaal.’’ En nu bijna een week later krijgt hij nog steeds veel respons.
Op de vraag of hij het weer zou doen antwoord hij stellig: ,,nee, dan schuif ik onze persvrouw naar voren. Wat een gedoe…ze hebben een dag gefilmd. Je moet echt vreselijk veel geduld hebben.’’
De uitzending is via onderstaande link terug te kijken:
Veel interesse kennissessie kruidenrijk grasland Krimpenerwaard
,,Is dit veld- of ruwbeemdgras? ‘’, vraagt een veldmedewerker en houdt de geplukte grasspriet omhoog. Flora deskundige Celine Roodhart houdt het op ruwbeemd. Roodhart leidt een excursie door kruidenrijkgrasland, georganiseerd door BoerenNatuur, Hogeschool van Hall Larenstein, de Vogelbescherming en Weidehof Krimpenerwaard.
De belangstelling is groot en dat is niet verwonderlijk; de weilanden in de Krimpenerwaard zijn op hun mooist en de kruidenrijke graslanden vormen een belangrijke habitat voor de weidevogels vanwege de insecten. Kruidenrijke graslanden trekken bestuivende insecten aan zoals bijen, vlinders en zweefvliegen. Soorten die vallen onder bedreigde diersoorten - ideaal voedsel voor de weidevogelkuikens.
De groep wordt gastvrij onthaald door de melkveehouders Rob Schmidt en Arjan Mulder. Ze hebben al enkele jaren percelen ingericht met kruiden. Het is een lust voor het oog. En ook voor het oor – want het verhaal van Roodhart wordt regelmatig overstemd door alarmerende grutto’s. Er wordt zelfs een grutto jong gespot.
Telvak van vijf bij vijf meter
Het telvak levert meer dan 25 soorten op. Van kamgras, vossenstaart, madelief tot meerdere soorten zuring en boterbloemen. Ook buiten het plot wordt van alles gevonden, maar niet meegeteld door de floradeskundige. Streng, maar bevlogen steekt Roodhart haar verhaal af. Met behulp van een overzichtskaart met graslandtypen en karakteristieke plantensoorten legt ze uit welke gras-kruidenmix er nu te vinden is in het weiland en welke het meest geschikt is als kuikenland.
Soorten als duizendblad, leeuwentand, klaver en pimpernel doen het goed op boerenland. Bovendien neemt door de hoeveelheid kruiden de dichtheid van de grasmat af, waardoor weidevogelkuikens er makkelijk doorheen kunnen waden.
Na afloop gaat het nog even over de aanpak van het welig tierende pitrus en plopt er een plan op voor een weidevogelcursus voor loonwerkers.
Samen met de boeren in de Krimpenerwaard wil Weidehof de graslanden weer laten bloeien. Deze ochtend laat zien dat landbouw en natuur elkaar kunnen versterken!
Rapportage GLB pilot Krimpenerwaard: Vernatten veenweiden leidt tot hogere grondwaterstand, maar is geen duizend dingen doekje
Het effect van de vernattingsmaatregelen opzetten van het slootpeil en actieve greppelinfiltratie op de grondwaterstand, is sterk afhankelijk van het perceel. Zo bepaalt bijvoorbeeld de vorm (=smal of breed) van de greppel of de grondwaterstand wordt beïnvloed. Bij het opzetten van het slootpeil ging tot 10% van de gebruikswaarde van het perceel blijvend verloren door afkalving en het onderwater zetten van oevers.
Daarnaast was er lokaal verlies aan draagkracht en leidden de natte drassige omstandigheden lokaal tot hoge methaanemissies door actieve greppelinfiltratie.
Het zijn enkele conclusies uit de GLB pilot: ‘Met agrarisch waterbeheer werken aan bodemdaling, klimaat, waterkwaliteit en biodiversiteit’, in de Krimpenerwaard.
Donderdagavond 4 juli werd het eindrapport gepresenteerd tijdens een bijeenkomst bij Kaasboerderij Schep in Bergambacht.
Lees meer ….
In de tweejarige GLB pilot lag het speerpunt op vernatting van de veenbodem om bodemdaling en de uitstoot van CO2 tegen te gaan. Op drie, voor het gebied representatieve locaties in de Krimpenerwaard, is onderzocht wat het effect is van het opzetten van het slootpeil, en actieve greppelinfiltratie op de grondwaterstand, biodiversiteit, en stevigheid en erosie van de oevers, draagkracht, agrarische productie en methaanemissies uit het perceel.
Op de proefpercelen van de melkveehouders werd het streefpeil voor de grondwaterstand gevarieerd opgezet, tot -20 of –35 cm onder het maaiveld, met en zonder greppelinfiltratie. Bij actieve greppelinfiltratie wordt met behulp van een pomp water in de greppels gepompt waardoor er altijd water in staat.
Vernatten om uitstoot CO2 tegen te gaan
De vernattingsmaatregelen hebben een positief effect op het verhogen van de grondwaterstand en slechts een beperkt positief effect op de grasopbrengst – wel neemt de productieve oppervlakte af. Afhankelijk van de mate waarin het slootpeil werd verhoogd ging 5% tot 10% van het perceel blijvend verloren, zo staat in het rapport.
Ook de biodiversiteit is gemonitord. De gevolgen van de vernatting zijn wisselend. Het verhogen van het slootpeil leidde tot verlies van lage bloemrijke soorten in de oever, als egelboterbloem en moeras vergeet-mij-niet met 60%. In het tweede jaar van de pilot herstelde slechts een beperkt deel daarvan. Bij greppelinfiltratie ontstaan daarentegen lokaal biotopen in de vernatte zone voor amfibieën en steltlopers tijdens doortrek.
De Krimpenerwaard is een laagveengebied, met van oudsher veel melkveebedrijven. De sector staat voor grote uitdagingen. In het Klimaatakkoord is voor de veenweiden een emissiereductie van 1.0 Mton in 2030 vastgelegd. Jaarlijks leiden broeikasgassen uit veen tot een uitstoot van 4,2 Mton CO2.
De GLB pilot is uitgevoerd door Onderzoeksinstituut Nutriënten Management (NMI), Bui-TeGewoon groenprojecten, PPP-Agro Advies West en met medewerking van Weidehof Krimpenerwaard. Het ministerie van LNV gaf de opdracht.
De pilot is medegefinancierd door het Europees Landbouwfonds en krijgt vanuit de regiegroep Krimpenerwaard ZH-PLG een vervolg. Daarbij worden ook andere maatregelen voor broeikasgasreductie meegenomen, zoals klei in veen.
Eindrapport GLP Pilot Krimpenerwaard
Flyer GLB Pilot Krimpenerwaard
Europees Landbouwfonds
voor Plattelandsontwikkeling:
Europa investeert in zijn platteland
